ZABIEGI PRZESZCZEPU MIKROBIOTY JELITOWEJ

Jedną z kluczowych funkcji mikrobioty jelitowej jest metabolizowanie substancji z pożywienia – węglowodanów, białek, tłuszczów. Udowodniono wielokrotnie, że mikrobiota jelitowa, oprócz wspomaga procesu trawienia, pełni też funkcje w:

• zapobieganiu kolonizacji jelita przez bakterie chorobotwórcze,
• wytwarzaniu witamin K i grupy witamin B,
• wytwarzaniu neuroprzekaźników,
• zwiększaniu wchłaniania składników mineralnych,
• stymulacji dojrzewania i wspomaganie pracy układu odpornościowego,
• inaktywacji toksyn powstających w jelitach,
• wyciszaniu procesów zapalnych w jelicie,
• ochronie przed rozwojem nowotworów,
• procesach metabolicznych niektórych substancji (np. cholesterolu, bilirubiny).

Mikrobiota jest często porównywana do “NARZĄDU”, która podobnie jak każdy inny narząd, jest w stanie odbierać informacje ze środowiska zewnętrznego np. zmianę pH, obecność składników pokarmowych, hormonów i na nie reagować. Zmiany bodźców pokarmowych i odpornościowych szybko przesyłane są do mózgu.

PRZESZCZEP MIKROBIOTY JELITOWEJ do niedawna był stosowany tylko w leczeniu zakażenia bakterią Clostridioides difficile (dawniej Clostridium difficile), znajduje coraz powszechniejsze zastosowanie. Najnowsze badania naukowe wskazują na celowość jej zastosowania w chorobach takich jak:

• Zespół jelita nadwrażliwego,
• Otyłość,
• Cukrzyca typu 2,
• Choroby zapalne jelit (głównie wrzodziejące zapalenia jelita grubego),
• Nadwrażliwości pokarmowe,
• Niektóre choroby skóry,
• Depresja,
• Autyzm,
• Choroba Alzheimera.
• Przewlekły przebieg Covid – 19.

Okazuje się, że może mieć także wpływ na długowieczność.

Transplantacja mikrobioty jelitowej wykonuję się przede wszystkim w warunkach ambulatoryjnych.

Pacjent po konsultacji  lekarskiej i po badaniach mikrobiologicznych i immunologicznych jest kwalifikowany do zabiegu.

W naszym Centrum Przeszczep mikrobioty jelitowej wykonywany jest w trakcie badania kolonoskopowego.

Wykonywanie tego zabiegu za pomocą kapsułki lub gastroskopii jest możliwe, jednak charakteryzuje się nieco mniejszą skutecznością. Ponadto stwierdzono, że oczyszczenie jelita w trakcie przygotowania do kolonoskopii zmniejsza ilość bakterii patogennych, przetrwalników i usuwa resztki kału, co przyczynia się do bardziej efektywnej odbudowy mikrobioty.

Badania potrzebne przed zabiegiem

Zakres ustalany jest zawsze indywidualnie, badania dotyczą przede wszystkim zdrowia mikrobioty i obejmują badania kału:

• Obecność tak zwanych patogenów alarmowych: Candida albicans, Candida glabrata, Candida tropicalis, Candida krusei, Candida spp., Clostridiodes difficile z toksynami A I B, Clostridium perfringens, Clostridium spp., Escherichia coli, Salmonella spp., Staphylococcus aureus, Staphylococcus saprophyticus, Enterococcus fecalis, Enterococcus faecium.
• Pleśnie.
• Bakterie komensalne: Bifidobacterium spp.
• Ogólna liczba bakterii, które wyrosły w warunkach tlenowych i beztlenowych.
• Odczyn pH, konsystencja, barwa.
• Antybiotykoodporność: Enterococcus spp. na wankomycynę, Escherichia coli i Klebsiella pneumonie produkujące karbapenemazy (CPE).
• Helicobacter Pylori antygen.

Czasami potrzebne są badania pokazujące aktualny stan zdrowia organizmu takie jak morfologia z rozmazem, pozom Fe w surowicy, ferrytyna, enzymy wątrobowe, trzustkowe, CRP i inne.

Przygotowanie do zabiegu

Biorca musi przygotować się przed przeszczepem.

W przypadku zakażenia Clostridioides difficile (dawniej Clostridium difficile) w większości przypadków Pacjent przez 14 dni powinien przyjmować wankomycynę lub fidaksomycynę. Terapia powinna być zakończona na 72 godziny przed zabiegiem.

W przypadku pozostałych wskazań zalecana jest dwutygodniowa dieta lekkostrawna i odpowiednia suplementacja, czasami przyjmowanie antybiotyku jelitowego rifaksyminy.

W przypadku wszystkich wskazań na 24 godziny przez przeszczepem konieczna jest dieta ścisła.

Każdy Pacjent otrzymuje drogą mailową indywidualną instrukcję i recepty.

Transplantacji mikrobioty jelitowej dokonujemy poprzez podanie filtrowanej zawiesiny próbki od wyselekcjonowanego dawcy przez kolonoskop, gastroskop lub połykając kapsułki. 

Przed zabiegiem Pacjent przygotowuje się jak do zabiegu kolonoskopii (osobna instrukcja), który za dodatkową opłatą może być wykonany także w krótkotrwałej analgezji dożylnej (znieczuleniu).

Przez 2 godziny po zabiegu Pacjent może przyjmować tylko płyny i niezbędne leki. Powinien leżeć i wypoczywać, oraz powstrzymać się przed wypróżnieniem. W przypadku nadmiernej perystaltyki koniczne jest przyjęcie loperamidu (dostępny bez recepty).

Czasami po 30 dniach od przeprowadzenia przeszczepu wykonuje się badania mikrobiologiczne, na podstawie których podczas kontrolnej konsultacji u lekarza prowadzącego oceniana jest jakość flory jelitowej i skuteczność zabiegu.

Czasami zabieg wymaga powtórzenia.

Przez okres kilku miesięcy Pacjent powinien przyjmować Probiotyki i inne zalecone przez lekarza suplementy, jednak najważniejsza jest zmiana nawyków żywieniowych i dostarczanie odpowiednich składników „pokarmu” dla nowej flory jelitowej – dieta śródziemnomorska.

Bardzo ważne jest także oczyszczenie środowiska, w którym na co dzień przebywamy, najczęściej mieszkania, domu czy samochodu z potencjalnych patogenów jelitowych. Przede wszystkim Pacjent powinien wyprać bieliznę, pościel, kołdrę ręczniki, dresy i inne części odzieży, która mogła mieć kontakt z florą jelitową, następnie ją wyprasować najlepiej w stacji parowej lub oddać do magla. Elementy twarde wyposażenia, łóżka, łazienki, prysznica, samochodu (głównie kierownica) powinny być przetarte mokrą ściereczką ze środkiem dezynfekcyjnym. Nie zapomnijmy o wyczyszczeniu telefonu komórkowego. Działania te w większości trzeba wykonać przed zabiegiem odpowiednio izolując czyste ubrania i pościel, a pozostałe elementy już po zabiegu.

Możliwe efekty uboczne po przeszczepie flory jelitowej

Po zabiegu mogą pojawić się rzadkie działania niepożądane, które mają zazwyczaj łagodny przebieg i samoograniczający się charakter:

• Przemijająca biegunka,
• Zaparcia,
• Wzdęcia, gazy, burczenie, przelewania,
• Stany podgorączkowe,
• Bóle brzucha.

Na powyższe dolegliwości działają powszechnie dostępne leki (loperamid, paracetamol, no-spa, buscopan).

Przez kilka tygodni, jeśli to możliwe nie powinno się przyjmować niesterydowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, w tym aspiryny i ibuprofenu, a także węgla leczniczego. Powinno się unikać, o ile to możliwe antybiotykoterapii.