Krótko i długoterminowe ryzyko stosowania antybiotykoterapii?

To jedne ze zdecydowanie najczęściej używanych leków – możemy się z nimi spotkać już przy przeziębieniu, gdyż okazują się niezastąpione przy zwalczaniu bakterii odpowiedzialnych za infekcje dróg oddechowych. Choć każdego dnia antybiotyki przyjmują dziesiątki, a nawet setki tysięcy osób w Polsce, tylko niewielki procent z nich zdaje sobie sprawę, jak antybiotykoterapia rzeczywiście wpływa na ludzki organizm. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej krótko i długoterminowym zagrożeniom wynikających z jej stosowania. Dowiedzą się Państwo m.in. jakie konsekwencje zdrowotne może mieć dysbioza poantybiotykowa, dlaczego ogromne znaczenie w jej prewencji ma przyjmowanie probiotyków oraz ryzyko których chorób wzrasta, jeżeli tego rodzaju medykamenty otrzymują dzieci w pierwszych latach życia.

Krótkoterminowe ryzyko stosowania antybiotykoterapii

Przede wszystkim warto podkreślić, że tak skuteczne w walce z bakteriami patogennymi leki szybko doprowadzają do zaburzeń w obszarze mikrobiomu jelitowego. W organizmie osoby poddanej antybiotykoterapii można wówczas zaobserwować zauważalny spadek bioróżnorodności, zanik populacji bakterii mających pozytywny wpływ na procesy fizjologiczne, a także zwiększony udział mikroorganizmów patogennych w składzie mikrobioty. Świadczy to o wystąpieniu poantybiotykowej dysbiozy jelitowej – stan ten może mieć liczne niekorzystne konsekwencje dla pacjenta, które będą ujawniać się w perspektywie krótko bądź długoterminowej.

Ryzyko krótkoterminowe stosowania antybiotykoterapii związane jest w głównej mierze z pojawieniem się takich objawów, jak biegunki, wzdęcia, a także bóle brzucha. Dolegliwości te mogą wystąpić bezpośrednio w trakcie leczenia, ale niewykluczone jest też, że zaobserwujemy je dopiero w ciągu nawet siedmiu/ośmiu tygodni po zakończeniu przyjmowania antybiotyków. Częstym objawem dysbiozy rejestrowanym u niemowląt są natomiast dokuczliwe kolki jelitowe powodujące nagłe, trwające nawet do kilku godzin napady płaczu. Eliminacja pożytecznych bakterii zwiększających odporność organizmu na wniknięcie patogenów ze względu na zastosowanie antybiotykoterapii zwiększa ponadto krótkoterminowo ryzyko rozwinięcia się chorób grzybiczych np. układu pokarmowego.

Jakie są ryzyka długoterminowe stosowania antybiotykoterapii?

Najbardziej wrażliwe na konsekwencje zdrowotne wynikające z ingerencji w mikrobiom jelitowy są dzieci w wieku do 3 lat. W tym czasie ich mikrobiota ciągle się jeszcze kształtuje, więc stosowanie antybiotykoterapii może mieć szczególnie poważne skutki długoterminowe.

Podczas, gdy dysbioza jelitowa u dorosłych może zwiększać w dłuższej perspektywie ryzyko wystąpienia schorzeń ośrodkowego układu nerwowego oraz przyczyniać się m.in. do otyłości czy cukrzycy, dzieci narażone są w późniejszym życiu na np. dolegliwości alergiczne, w tym zapalenie błony śluzowej nosa oraz uczulenia pokarmowe.

Antybiotykoterapia stosowana w młodym wieku zwiększa również długoterminowo ryzyko łuszczycy oraz MIZS. Niektórzy eksperci zwracają także uwagę, że nieprawidłowości w obszarze mikrobioty jelitowej wynikające z przyjmowania antybiotyków mogą przyczyniać się do rozwinięcia zaburzeń depresyjnych.

Prewencja dysbiozy jelitowej z wykorzystaniem probiotyków

Samoistna odbudowa mikrobiomu jelitowego przez organizm może potrwać wiele tygodni, a w niektórych przypadkach nawet miesięcy. Na szczęście dysbiozie poantybiotykowej można skutecznie zapobiegać – zalecane jest, aby połączyć antybiotykoterapię z przyjmowaniem określonych probiotyków. Zawierają one substancje utrudniające rozwój niepożądanym organizmom, dzięki czemu stanowią bardzo dobre rozwiązanie w prewencji wspomnianych wyżej krótko i długoterminowych ryzyk stosowania leków antybiotycznych.

Warto podkreślić, że probiotyki wspomagają również funkcjonowanie układu immunologicznego w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu wielu pacjentów może uniknąć np. biegunki poantybiotykowej. W przypadku stosowania antybiotykoterapii u dzieci rekomendowane są m.in. preparaty probiotyczne zawierające kultury drożdży Saccharomyces boulardii.